Ruch samochodu i stosowanie się do poleceń kierowcy zależy od kontaktu kół z podłożem. Mała powierzchnia styku o wielkości kartki A4 kontroluje przyspieszanie, hamowanie i zmianę kierunku jazdy.
Aby utrzymać dobre połączenie między pojazdem a podłożem, opony i inne elementy wykonane są z gumy, która gromadzi energię podczas nacisku i oddaje ją po ustąpieniu. Niemal cała energia jest zachowana, co sprawia, że koło odbija się po najechaniu na nierówność i traci kontakt z podłożem.
Podobnie elementy sprężyste – oddają energię w przeciwnym kierunku po ugięciu, co powoduje odbijanie się koła od podłoża. Tymczasowa utrata kontaktu z podłożem uniemożliwia kierowanie, przyspieszanie i hamowanie samochodu.
Rozwiązaniem dla tej cechy elementów sprężystych jest zastosowanie dodatkowych elementów tłumiących, które absorbują energię podczas ściskania i rozciągania elementów sprężystych. Najbardziej skutecznym rozwiązaniem są amortyzatory teleskopowe, które opierają się na zasadzie ruchu tłoka w rurze wypełnionej olejem. Olej ten jest przetłaczany przez liczne kanały w tłoku kontrolowane zaworami regulującymi przepływ, co pozwala na regulację siły tłumienia.
Charakterystyka elementów tłumiących zależy od wielkości mas resorowanych i nieresorowanych, rodzaju zawieszenia, opon oraz sposobu użytkowania pojazdu. Większość amortyzatorów jest ustawiana na określoną siłę tłumienia w fabryce i nie ma możliwości regulacji. Dla codziennego użytku jest to wystarczające rozwiązanie.
Zbyt silne rozproszenie powoduje obniżenie komfortu pracy zawieszenia i może powodować nieprzyjemne wibracje i szarpania dla kierowcy. Z kolei zbyt słabe tłumienie może zmniejszyć przyczepność kół do podłoża i utrudnić prowadzenie pojazdu. Amortyzator musi zapewnić odpowiednią przyczepność kół w każdych warunkach jazdy i przy różnych obciążeniach, aby spełnić swoje zadanie.
Amortyzatory fabryczne, czy inne - co wybrać?
W trakcie wymiany amortyzatorów pojawia się fundamentalne pytanie – czy należy użyć amortyzatorów o takiej samej sile, co fabryczne, czy też o większym tłumieniu? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, bo amortyzator, jako element tłumiący, jest ściśle powiązany z elementem sprężystym. Charakterystyka tłumienia musi być dopasowana do zawieszenia, przede wszystkim do sprężyny lub innego elementu tłumiącego.
Amortyzator o niskim tłumieniu zapewnia miękki charakter jazdy, absorbując nierówności drogi i zapewniając komfort, niestety w niektórych sytuacjach może prowadzić do oderwania kół od nawierzchni. Oczywiście, za przyczepność odpowiada nie tylko amortyzator, ale także reszta zawieszenia, takie jak sprężyna, wahacz czy elementy metalowo-gumowe. Dzięki odpowiedniemu doborowi zawieszenia można osiągnąć właściwy komfort jazdy i bezpieczeństwo dla danego rodzaju pojazdu poruszającego się w typowych warunkach drogowych. Przy zmianie amortyzatora należy zachować ostrożność i roztropność.
Andrzej Wojciech Buczek, doradca techniczny w firmie IHR Warszawa, przedstawiciela marki BILSTEIN w Polsce, Fot. BILSTEIN
„Do każdego typu pojazdu oferujemy kilka modeli amortyzatorów różniących się właściwościami. Nasza linie B4 to amortyzatory odpowiadające tym fabrycznym o jakości OE. W przypadku wymiany na takie amortyzatory nie ma konieczności wymiany sprężyn o ile te nie są zużyte, lub zniszczone. Amortyzatory serii B6 mają sztywniejszą charakterystykę i także nie wymagają stosowania sztywniejszych sprężyn. W przypadku użycia sztywniejszej sprężyny może jednak dojść do zauważalnego usztywnienia zawieszenia, co nie zawsze będzie odpowiadało zwolennikom wysokiego komfortu”– mówi Andrzej Wojciech Buczek, doradca techniczny w firmie IHR Warszawa, która jest oficjalnym przedstawicielem marki BILSTEIN w Polsce.
Zmienne tłumienie - o co tu chodzi?
Linie amortyzatorów B4 i B6 mogą być wyposażone w technologię zmiennej siły tłumienia. Układ DampMatic pozwala na automatyczne dostosowanie charakterystyki tłumienia w zależności od warunków jazdy. Dzięki temu można cieszyć się komfortem podczas delikatnych manewrów, a jednocześnie zapewnić stabilność i precyzję podczas dynamicznej jazdy. System DampTronic natomiast oferuje jeszcze większą kontrolę nad siłą tłumienia dzięki elektronicznej regulacji. Natomiast system ridecontrol to zaawansowane rozwiązanie umożliwiające kierowcy pełną kontrolę nad charakterystyką tłumienia amortyzatorów za pomocą dedykowanego przycisku. To idealne rozwiązanie dla osób poszukujących jeszcze większej elastyczności i możliwości dostosowania zawieszenia do swoich preferencji.
Można osiągnąć większą kontrolę nad regulacją za pomocą amortyzatorów wyposażonych w system PSS9/10, które posiadają pokrętło umożliwiające regulację siły tłumienia w przypadku dobicia i odbicia w 9. lub 10. stopniowej skali. Regulacja ta może być dokonywana bez konieczności demontażu amortyzatora, co pozwala na szybką zmianę ustawień w każdym momencie zatrzymania się.
Dodatkowo, wiele modeli amortyzatorów sportowych umożliwia zmianę wstępnej charakterystyki poprzez regulację ciśnienia gazu w przestrzeni gazowej amortyzatora lub dodatkowego zbiornika.
„Przed zmianą amortyzatorów na „sztywniejsze” musimy się zastanowić czego oczekujemy od zawieszenia. W przypadku chęci zachowania komfortu i jednoczesnego podniesienia pewności prowadzenia wystarczające jest zastosowanie amortyzatorów B4 lub B6 z systemem DampMatic. Założenie amortyzatora o większej sile tłumienia będzie niosło za sobą konsekwencje w postaci obniżenia komfortu, ale i zwiększenia przyczepności w sytuacjach ekstremalnych. Należy przy tym pamiętać, że można również „przedobrzyć” zakładając zbyt sztywne amortyzatory, co będzie skutkowało znacznym „przesztywnieniem” zawieszenia i pogorszeniem jego właściwości”– mówi Buczek.
