Jeszcze w 2019 roku resort infrastruktury opracował projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Zawiera on legalną definicję pojęcia „urządzenie transportu osobistego” i określa zasady poruszania się przy pomocy tego urządzenia po drogach publicznych.

Projekt włączono do Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów (nr UD564). Według informacji z Biuletynu Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji został on skierowany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych. Kilkadziesiąt podmiotów zgłosiło do niego uwagi. Od listopada 2019 r. zaprzestano jednak dalszych prac nad projektem.

W maju 2019 r. Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar pytał resort infrastruktury, jakie działania zamierza podjąć dla zapewnienia bezpieczeństwa pieszych na chodnikach oraz określenia zasad korzystania z tzw. urządzeń transportu osobistego, do których zalicza się elektryczne hulajnogi.

Rzecznik wskazywał na problemy związane z określeniem statusu prawnego osoby poruszającej się taką hulajnogą po chodnikach. Zagraża to ich bezpieczeństwu – hulajnogi mają masę ok. 12 kg i mogą jeździć z prędkością ok. 25-30 km/h. Tymczasem osoby poruszające się tymi hulajnogami są traktowane albo jako piesi w rozumieniu Prawa o ruchu drogowym, albo też jako kierowcy motorowerów.

Zdaniem RPO dopóki przepisy Prawa o ruchu drogowym nie rozstrzygną jednoznacznie, czy użytkownicy urządzeń transportu osobistego to piesi, czy też kierujący pojazdem określonego rodzaju , dopóty będą istniały wątpliwości.

Stowarzyszenie „Miasto Jest Nasze” zwracało uwagę, że przepisy nie nadążają za nowoczesnymi środkami transportu (oprócz elektrycznych hulajnóg są to także tzw. segwaye). Postulowało ono, aby MI kompleksowe uregulowało zasady korzystania z tych urządzeń.

Z informacji udzielonych RPO 29 lipca 2019 r. wynika, że resort infrastruktury opracował projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Ponieważ od ubiegłego roku nic się w tej sprawie nie dzieje, zastępca RPO Maciej Taborowski w dniu 16 lipca 2020 r. wystosował pismo do wiceministra infrastruktury Rafała Webera z pytaniem, czy resort zamierza kontynuować i dokończyć proces legislacyjny dotyczący tej materii, a jeśli tak – to kiedy można spodziewać się przedłożenia projektu Radzie Ministrów w celu jego przyjęcia, a następnie skierowania do Sejmu.

Projektowane przepisy wprowadzają do ustawy – Prawo o ruchu drogowym definicję urządzenia transportu osobistego i określają dla tego urządzenia maksymalne wymiary (szerokości nieprzekraczająca w ruchu 0,9 m, długości nieprzekraczająca 1,25 m), masę własną (nieprzekraczającą 20 kg) oraz maksymalną prędkość jazdy ograniczoną konstrukcyjnie do 25 km/h, jak również źródło napędu (napęd elektryczny).

Zgodnie z projektowaną regulacją, urządzenie transportu osobistego objęte zostało definicją roweru, dlatego też kierujący tym urządzeniem może korzystać z infrastruktury przeznaczonej dla rowerów (droga dla rowerów i pas ruchu dla rowerów) i jest obowiązany posiadać uprawnienia do kierowania takie same jak w przypadku roweru (m.in. karta rowerowa). Z tego względu, osoby poniżej 10 roku życia (granica wieku dla możliwości uzyskania karty rowerowej) nie mogą korzystać z urządzeń transportu osobistego.

Dodatkowo, dla zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz spełnienia wymagań ustawowych przez urządzenia transportu osobistego, projekt ustawy zabrania używania na drodze publicznej urządzenia wyposażonego w napęd elektryczny innego niż urządzenie transportu osobistego, a także wprowadza kary administracyjne dla podmiotu świadczącego sprzedaż lub usługi wypożyczenia urządzeń transportu osobistego, które nie będą spełniały wymagań, o których mowa w art. 2 pkt 47 oraz 47b ustawy – Prawo o ruchu drogowym.

W tym celu projekt ustawy wprowadza zmiany w ustawie z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 317, 1356 i 2348) dodając nowy pkt 12a w art. 2. Przepis ten wprowadza pojęcie pojazdu elektrycznego lekkiego, zdefiniowanego jako pojazd w rozumieniu art. 2 pkt 47, wyposażony w pomocniczy napęd elektryczny, oraz pkt 47b ustawy – Prawo o ruchu drogowym, wykorzystujący do napędu wyłącznie energię elektryczną akumulowaną przez podłączenie do zewnętrznego źródła zasilania.

Dodany art. 9a ustawy o elektromobilności nakłada na podmiot prowadzący sprzedaż lub świadczący usługi wypożyczenia pojazdów elektrycznych lekkich obowiązek zapewnienia, aby sprzedawane lub wypożyczane pojazdy elektryczne lekkie (rowery wyposażone w pomocniczy napęd elektryczny oraz urządzenia transportu osobistego) spełniały wymagania o których mowa w art. 2 pkt 47 oraz 47b ustawy – Prawo o ruchu drogowym.

Jednocześnie w art. 45 ust. 1 ustawy o elektromobilności przewidziane zostały – dla podmiotu, który nie wypełnia obowiązku, o którym mowa w art. 9a wskazanej ustawy – sankcje w postaci kary, którą wymierza (zgodnie ze zmienionym ust.1 i 3 w art. 46 tej ustawy) wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Wskazanie wojewódzkiego inspektora Inspekcji Handlowej, jako organu właściwego do wymierzenia kary, wynika z zakresu zadań Inspekcji Handlowej, określonego w art. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz.U. z 2018 r. poz. 1930 oraz z 2019 r. poz. 1030), obejmującego m.in. kontrolę legalności i rzetelności działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów odrębnych w zakresie produkcji, handlu i usług.

Projekt ustawy zawiera przepis przejściowy, zgodnie z którym urządzenia wyposażone w napęd elektryczny niespełniające wymagań określonych w art. 2 pkt 47b ustawy – Prawo o ruchu drogowym (tj. długość, szerokość, masa własna, prędkość) przeznaczone do używania na drodze publicznej powinny zostać dostosowane do tych wymagań w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Zgodnie z informacją opracowaną przez Biuro Analiz Sejmowych Sejmu, w Holandii regulacje prawne dotyczące osób kierujących pojazdami o napędzie elektrycznym – takie jak elektryczne hulajnogi, elektryczne deskorolki, elektryczne rowery jednokołowe, elektryczne rowery (rozwijające prędkość do 25 km/h) – zgodnie z prawem o ruchu drogowym traktowane są jak „lekkie motorowery”.

W związku z tym pojazdy te uprawnione są do poruszania się po drogach dla rowerów. Kierujący takim pojazdem ma m.in. obowiązek: jazdy z prędkością do 25 km/h, jazdy przy prawej krawędzi pasa ruchu oraz ukończony 16 rok życia. Ponadto nałożono m.in. obowiązek wyposażenia pojazdu w światło przednie i tylne widoczne w nocy i w przypadku ograniczonej widoczności, obowiązek wyposażenia pojazdu w światło w dzwonek lub inny dźwiękowy sygnał ostrzegawczy, obowiązek posiadania numeru identyfikacyjnego pojazdu (VIN) oraz obowiązek posiadania ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej właściciela pojazdu (OC). Holenderskie przepisy prawa nie nakładają, na użytkowania lekkiego motoroweru, obowiązku posiadania prawa jazdy oraz stosowania kasku. Nie występuje także obowiązek posiadania numeru rejestracyjnego dla pojazdu takiego jak elektryczna hulajnoga itp.

Natomiast aktualny stan prawny w Danii pozwala na poruszanie się po ścieżkach rowerowych osobie korzystającej z elektrycznej deskorolki i hulajnogi oraz elektrycznego pojazdu samobalansującego, jeżeli ukończyła 15 rok życia. Natomiast wskazane pojazdy muszą być wyposażone w przynajmniej jedno światło przednie (białe lub żółte) i przynajmniej jedno światło tylne (czerwone) widoczne z odległości minimum 300 metrów oraz dodatkowe światła odblaskowe.

Prędkość poruszania się tymi pojazdami musi być dostosowana do warunków zewnętrznych, ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa innych osób. W obszarach, na których brak jest ścieżek rowerowych wymienione pojazdy elektryczne mogą poruszać się po drogach w przypadku ustanowienia limitu prędkości do 50 km/h.

Z informacji dostępnych na stronie internetowej ministra właściwego do spraw transportu Republiki Federalnej Niemiec, wynika że w 2019 r. ustanowiono podstawy prawne umożliwiające korzystanie, przez osoby od 14 roku życia, z lekkich pojazdów elektrycznych wyposażonych w kierownicę lub poręcz. Kierujący tymi pojazdami muszą korzystać ze ścieżki rowerowej. W przypadku, gdy nie ma wydzielonych ścieżek można również korzystać z pojazdów elektrycznych lekkich na jezdni. W tym zakresie zasady ruchu drogowego odnoszące się do tych pojazdów różnią się od zasad ruchu drogowego dla rowerów. Ponadto określono maksymalną prędkość dla pojazdów – 20 km/h.

W przypadku Szwecji oraz Norwegii, państwa te dla analogicznych pojazdów elektrycznych, przeznaczonych do użytku przez jedną osobę, określiły maksymalną prędkość do 20 km/h. Państwa te określiły zasady ruchu drogowego dla małych pojazdów elektrycznych w taki sam sposób jak dla rowerów.

Źródło: RPO, Kancelaria Premiera