Znaczna wysokość za brak obowiązkowej umowy ubezpieczenia OC powoduje, że obywatele postrzegają opłaty karne jako nadmiarowe i niesprawiedliwe. Wskazują, że opłata przewyższa ich dochody, a czasami też i wartość pojazdu. Decyzji w tych sprawach nie można zaskarżyć, choć z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego wynika, że powinny istnieć odpowiednie środki prawne dla jednostek niezgadzających się z nimi. Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił więc ministra finansów o stanowisko w tej sprawie i rozważenie zainicjowania zmian legislacyjnych w celu ich wyeliminowania

W odpowiedzi Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że do każdej sprawy podchodzi się indywidualnie – wskaźnik umarzanych należności sięga blisko 45% wszystkich windykowanych spraw, dominującą przyczyną umorzenia jest trudna sytuacja życiowo-materialna dłużników.

„Porównując dotkliwość opłat za niespełnienie obowiązku ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w Polsce do sankcji wprowadzonych w wybranych, innych państwach Unii Europejskiej należy stwierdzić, że polskie rozwiązanie zdaje się odpowiednio wyważone. W Polsce opłata za niespełnienie obowiązku ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w pełnej wysokości wynosiła w styczniu 2024 roku 8 480 zł, przy przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw w I kwartale, wynoszącym 8 076,79 zł” – wyjaśnia Jurand Drop, podsekretarza stanu w MF.

W przypadku niespełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia komunikacyjnego w Austrii otrzymamy mandat w wysokości 10 000 euro (ok. 43 000 zł) przy średnim miesięcznym wynagrodzeniu wynoszącym około 2 800 euro (ok 12 000 zł), prawo przewiduje również obowiązek wyrejestrowania takiego pojazdu i możliwość konfiskaty tablic i dowodu rejestracyjnego. Z kolei we Włoszech najwyższa wysokość kary finansowej wynosi 3 396 euro (ok. 14 600 zł) przy średnim miesięcznym wynagrodzeniu w wysokości ok. 2 500 euro (ok. 11 000 zł) oraz możliwe jest zajęcie pojazdu do czasu uiszczenia kary i zawarcia umowy ubezpieczenia.

W Niemczech użytkowanie pojazdu bez obowiązkowego ubezpieczenia jest zagrożone karą pozbawienia wolności do 1 roku lub grzywną w wysokości do 180 stawek dziennych, których wysokość jest ustalana przez sędziego uwzględniając indywidualne okoliczności sprawcy – od 1 do 30 000 euro; jeśli pojazd należał do sprawcy lub uczestnika takiego przestępstwa może podlegać także konfiskacie. W przypadku Hiszpanii, maksymalna sankcja finansowa za użytkowanie pojazdu bez ubezpieczenia wynosi do 3 000 euro (ok. 12 900 zł), której co do zasady będzie towarzyszyć czasowe zajęcie pojazdu; przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Hiszpanii wynosi ok. 8 150 zł.

We Francji, poza mandatem za prowadzenie pojazdu bez ubezpieczenia w wysokości 3 750 euro (ok. 16 000 zł), przewidziano rozbudowany katalog możliwych sankcji karnych do zastosowania przez sąd, m.in.: odebranie prawa jazdy do 3 lat, zakaz poruszania się określonymi pojazdami do 5 lat, konfiskatę pojazdu, jeśli był własnością sprawcy przestępstwa.

„Przyjęte w polskim systemie prawnym uzależnienie wysokości opłaty od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ma na celu zapewnienie współmierności opłat z bieżącą sytuacją ekonomiczną i zachowanie dotkliwości opłat na adekwatnym poziomie. Dodatkowo należy mieć na uwadze, że ewentualne obniżenie wysokości opłaty mogłoby zwiększyć odsetek posiadaczy pojazdów niespełniających obowiązku ubezpieczenia, co z kolei wpłynęłoby negatywnie na stabilność systemu gwarancyjnego. W konsekwencji mogłoby to spowodować konieczność zwiększenia poziomu składek wnoszonych przez zakłady ubezpieczeń do UFG i przełożyć się na ogólny wzrost składek za to ubezpieczenie płaconych przez wszystkich posiadaczy pojazdów” – dodaje Jurand Drop.

Kwestia ewentualnych zmian będzie mogła zostać poddana dyskusji przy następnej kompleksowej zmianie przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych z udziałem przedstawicieli rynku ubezpieczeniowego (Komisji Nadzoru Finansowego, Rzecznika Finansowego, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiej Izby Ubezpieczeń, Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych) oraz przedstawicieli Biura Rzecznika Praw Obywatelskich – informuje MF.

Źródło: Rzecznik Praw Obywatelskich