Europejski akt w sprawie chipów ma zwiększyć konkurencyjność i odporność Europy oraz pomóc w osiągnięciu zarówno transformacji cyfrowej, jak i ekologicznej.

Ostatnie światowe niedobory półprzewodników spowodowały przymusowe zamykanie fabryk w wielu sektorach, od produkcji samochodów po urządzenia medyczne. Produkcja w sektorze motoryzacyjnym w niektórych państwach członkowskich spadła w 2021 r. o jedną trzecią. Uwypukliło to skrajną globalną zależność łańcucha wartości półprzewodników od bardzo niewielkiej liczby podmiotów działających w złożonym kontekście geopolitycznym. Pokazuje to również, jak wielkie znaczenie mają półprzewodniki dla całego europejskiego przemysłu i społeczeństwa.

Europejski akt w sprawie chipów ma opierać się na mocnych stronach Europy – wiodących organizacjach i sieciach badawczo-technologicznych, a także wielu pionierskich producentach sprzętu – i zawierać rozwiązania mające eliminować wciąż istniejące słabości. Doprowadzić ma do powstania dobrze prosperującego sektora półprzewodników – od badań naukowych po produkcję i odporny łańcuch dostaw.

Akt będzie przewidywał uruchomienie ponad 43 mld euro na inwestycje publiczne i prywatne oraz określi środki mające na celu zapobieganie wszelkim przyszłym zakłóceniom w łańcuchach dostaw, przewidywanie ich oraz przygotowanie i szybkie reagowanie na nie wspólnie z państwami członkowskimi i unijnymi partnerami międzynarodowymi. Umożliwić ma on Unii osiągnięcie ambitnego celu, jakim jest podwojenie obecnego jej udziału w rynku do 20 proc. w 2030 r.

Europejski akt w sprawie chipów ma zagwarantować, że UE będzie dysponować niezbędnymi narzędziami, umiejętnościami i możliwościami technologicznymi, aby stać się liderem w tej dziedzinie, nie tylko pod względem badań i technologii, lecz również projektowania, produkcji i pakowania zaawansowanych układów scalonych, co pozwoli zabezpieczyć dostawy półprzewodników i zmniejszyć zależność Unii. Główne elementy aktu:

• Inicjatywa „Chipy dla Europy” połączy zasoby Unii, państw członkowskich i państw trzecich stowarzyszonych z istniejącymi programami unijnymi, a także sektora prywatnego, za pośrednictwem udoskonalonego Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Chipów będącego wynikiem strategicznej reorientacji obecnego Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Kluczowych Technologii Cyfrowych. Kwota 11 mld euro ma zostać udostępniona na dofinansowanie obecnych badań, rozwoju i innowacji, wdrażanie zaawansowanych narzędzi półprzewodnikowych, linie pilotażowe do tworzenia prototypów, testowanie i eksperymentowanie z nowymi urządzeniami do innowacyjnych zastosowań w warunkach rzeczywistych, szkolenie personelu i pogłębianie wiedzy na temat ekosystemu półprzewodników i łańcucha wartości.
• Nowe ramy zapewniające bezpieczeństwo dostaw dzięki przyciąganiu inwestycji i zwiększeniu zdolności produkcyjnych – niezbędne, aby mógł nastąpić rozkwit innowacji w zakresie zaawansowanych węzłów oraz nowatorskich i energooszczędnych chipów. Ponadto Fundusz na rzecz chipów ma ułatwić start-upom dostęp do finansowania, aby pomóc im w dopracowaniu innowacji i przyciąganiu inwestorów. Ma on również obejmować specjalny instrument inwestycji kapitałowych w zakresie półprzewodników w ramach InvestEU, aby wspierać przedsiębiorstwa scale-up i MŚP i ułatwiać im ekspansję rynkową.
• Mechanizm koordynacji między państwami członkowskimi a Komisją, służący monitorowaniu podaży półprzewodników, szacowaniu popytu i przewidywaniu niedoborów. Ma on służyć do monitorowania łańcucha wartości półprzewodników poprzez gromadzenie kluczowych informacji od przedsiębiorstw w celu mapowania głównych słabości i wąskich gardeł. Pozwolić ma on formułować wspólną ocenę sytuacji kryzysowych i koordynować działania, które należy wybrać z nowego zestawu narzędzi na wypadek sytuacji wyjątkowych. Zapewnić ma również szybką i zdecydowaną wspólną reakcję dzięki pełnemu wykorzystaniu instrumentów krajowych i unijnych.

Komisja przedstawiła również towarzyszące wnioskowi zalecenie dla państw członkowskich. Jest to narzędzie o natychmiastowym skutku uruchamiające mechanizm koordynacji między państwami członkowskimi a Komisją, który zaczyna działać od razu. Pozwolić ma ono od tej pory na omawianie i podejmowanie decyzji w sprawie terminowych i proporcjonalnych środków reagowania kryzysowego.

Przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen powiedziała: Europejski akt w sprawie chipów będzie przełomowym czynnikiem wpływającym na globalną konkurencyjność jednolitego rynku europejskiego. W perspektywie krótkoterminowej zwiększymy naszą odporność na przyszłe kryzysy, umożliwiając przewidywanie zakłóceń w łańcuchu dostaw i ich unikanie. W perspektywie średnioterminowej pomoże to uczynić z Europy lidera przemysłowego w tej strategicznej branży. Europejski akt w sprawie chipów to wizja strategiczna i inwestycyjna. Kluczem do sukcesu są jednak europejscy innowatorzy, nasi światowej klasy badacze, ludzie, którzy przez dziesięciolecia zapewniali rozwój naszego kontynentu.

Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw Europy na miarę ery cyfrowej, dodała: Chipy są niezbędne dla transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz dla konkurencyjności europejskiego przemysłu. Aby zapewnić bezpieczeństwo dostaw, nie powinniśmy polegać na jednym kraju ani na jednym przedsiębiorstwie. Musimy robić więcej wspólnie – pod względem badań naukowych, innowacji, projektowania i zakładów produkcyjnych – aby Europa stała się silniejsza jako kluczowy podmiot w globalnym łańcuchu wartości. Przyniesie to również korzyści naszym partnerom międzynarodowym. Będziemy z nimi współpracować, aby w przyszłości uniknąć problemów związanych z dostawami.

Thierry Breton, komisarz ds. rynku wewnętrznego, stwierdził: Bez chipów nie ma transformacji cyfrowej, transformacji ekologicznej ani przywództwa technologicznego. Zabezpieczenie dostaw najbardziej zaawansowanych układów scalonych stało się priorytetem gospodarczym i geopolitycznym. Cele mamy ambitne: podwojenie naszego udziału w światowym rynku do 20 proc. do 2030 r. oraz produkcja najbardziej zaawansowanych i energooszczędnych półprzewodników w Europie. Dzięki europejskiemu aktowi w sprawie chipów zwiększymy naszą doskonałość badawczą i ułatwimy proces przejścia z laboratorium na taśmę produkcyjną. Mobilizujemy znaczne środki publiczne, które już teraz przyciągają duże inwestycje prywatne. Dokładamy również wszelkich starań, aby zabezpieczyć cały łańcuch dostaw i uniknąć przyszłych wstrząsów dla naszej gospodarki, takich jak obecny niedobór chipów. Inwestując w przyszłe rynki pionierskie i przywracając równowagę w globalnych łańcuchach dostaw, umożliwimy przemysłowi europejskiemu utrzymanie konkurencyjności, tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy i zaspokajanie rosnącego światowego popytu.

Marija Gabriel, komisarz ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży, dodała: Inicjatywa „Chipy dla Europy” jest ściśle powiązana z programem „Horyzont Europa” i będzie opierać się na ciągłych badaniach naukowych i innowacjach mających na celu opracowanie nowej generacji mniejszych i bardziej energooszczędnych układów scalonych. Przyszła inicjatywa stworzy naszym naukowcom, innowatorom i start-upom doskonałą okazję do przewodzenia nowej fali innowacji, w ramach której będą tworzone zaawansowane rozwiązania technologiczne oparte na sprzęcie. Projektowanie i produkcja chipów w Europie przyniosą korzyści naszym podmiotom gospodarczym w kluczowych łańcuchach wartości i pomogą nam osiągnąć ambitne cele w dziedzinie budownictwa, transportu, energii i technologii cyfrowych.

Komisja Europejska zachęca państwa członkowskie do natychmiastowego rozpoczęcia działań koordynacyjnych zgodnie z zaleceniem w celu określenia obecnego stanu łańcucha wartości półprzewodników w całej UE, przewidywania potencjalnych zakłóceń i zastosowania środków naprawczych, aby zaradzić obecnym niedoborom do czasu przyjęcia rozporządzenia. Parlament Europejski i państwa członkowskie będą musiały przedyskutować wnioski Komisji dotyczące europejskiego aktu w sprawie chipów w ramach zwykłej procedury ustawodawczej. W przypadku przyjęcia rozporządzenia będzie ono bezpośrednio stosowane w całej UE.

Źródło: Komisja Europejska