Motocyklowe zbiorniki paliwa
Bez zbiornika paliwa żaden silnik nie byłby w stanie pracować dłużej, ni z do momentu opróżnienia komory pływakowej gaźnika. W najstarszych konstrukcjach motocyklowych zbiornik paliwa był czymś w rodzaju kanistra podwieszonego pod rowerową ramą. Była to konstrukcja bardzo prosta, jednak wraz z rozwojem motoryzacji komplikowała się.
Ze w względu na umiejscowienie te wczesne konstrukcje określano jako „podramowe”. Zbiorniki, z którymi dzisiaj kojarzą się nam motocykla (naramowe, ew. siodłowe) pojawiły się w latach 30. ubiegłego wieku, a jednym z pierwszych motocykli w którym je zastosowano było BMW R 5 w roku 1936.
W konstrukcjach europejskich zbiornik pełnił jedynie funkcję magazynowania paliwa, amerykańskie były bardziej skomplikowane. Zbiornik dzielony był na 3 części – zbiornik główny, zbiornik rezerwy, oraz zbiornik oleju, gdyż w silnikach stosowano wtedy jedynie rozwiązanie z suchą miską olejową, a wcześniej otwarty układ olejowy.
Ze względów technologicznych były to konstrukcje skomplikowane, wyposażone był w 3 kraniki, i trzy korki wlewowe, a oprócz tego między nimi instalowano konsolę z prędkościomierzem i lampkami kontrolnymi. Jednak pod względem zasady działania nic się nie zmieniło – zbiornik zasilał grawitacyjnie gaźnik, lub zespoły gaźników.
W latach 80 konstrukcje unowocześniono, zaczęły pojawiać się zewnętrzne, elektrycznie zasilane pompy paliwa. Zbiornik ciągle był konstrukcją prostą. Poważnie zmiany zaszły wraz z powszechnym zastosowaniem w motocyklach zasilania jednostki napędowej wtryskiem paliwa.
Ze względów konstrukcyjnych pompa paliwa instalowana jest wewnątrz zbiornika, co stanowiło pewnego rodzaju wyzwanie dla producentów. Motocyklowe zbiorniki paliwa w porównaniu z samochodowymi mają niewielką pojemność (średnio między 12, a 18l) i mocno skomplikowane kształty. Dodatkowo pomieści muszą wskaźnik i czujnik poziomu paliwa. Te wewnętrzne podzespoły zbiornika negatywnie wpływają na jego pojemność, a co za tym idzie zasięg pojazdu.
Kolejne podniesienie komplikacji motocyklowego zbiornika paliwa pojawiło się wraz z wprowadzeniem norm Euro 4, które wymusiły na producentach dbanie nie tylko o emisje spalin emitowanych podczas pracy silnika, ale także oparów paliwa wydostających się z okładu odpowietrzenia zbiornika paliwa.
Do tej pory za odpowietrzenie zbiornika odpowiedzialny był dosyć prosty system – w starszych modelach po prostu niewielki otworek w korku otworu wlewowego, w nieco bardziej zaawansowanych otworek z prostym zaworkiem, a opary paliwa ulatywały bezpośrednio do atmosfery. W motocyklach spełniających normy Euro 4 ( i wyższe) opary odprowadzane są do specjalnego dodatkowego zbiorniczka.
Coraz częściej zbiorniki paliwa nie są montowane w klasycznie do tego przeznaczonym miejscu. Przykładem mogą być tu motocykle BMW serii F, gdzie plastikowy zbiornik paliwa umieszczony jest pod siedzeniem, a w tradycyjnym miejscu pod atrapą znajdziemy filtr powietrza, oraz zespoły elektroniczne. Taka zmiana wywołuje bardzo pożądany skutek – obniża środek ciężkości pojazdu, co z kole pozytywnie wpływa na jego trakcję.
W przeciwieństwie do większości samochodów zbiornik paliwa, gdy jest pełen stanowi ok. 10% masy pojazdu i stan jego napełnienia ma duży wpływ na jego prowadzenie. To zjawisko szczególnie uwidacznia się się w motocyklach wyprawowych (np. BMW GS, Ducati Multistrada, Triumph Tiger 1200) , gdzie zbiorniki paliwa są znacznie większe niż w maszynach szosowych, w dodatku znajdują się przeważnie na dużej wysokości.
Kierowcy bardzo wyraźnie odczuwają różnicę w prowadzeniu maszyny z pełnym, a częściowo opróżnionym bakiem, gdy środek ciężkości pojazdu obniża się. Pierwszą firmą, która zdecydowała się na umieszczenie zbiornika pod siedzeniem kierowcy była Honda GoldWing w modelu 1000, w roku 1979. Tego typu rozwiązanie oprócz zalet związanych z trakcją, ma jednak też i wady. Zbiornik ma bardzo skomplikowany kształt i ograniczoną pojemność.
Coraz częściej w motocyklach to co zewnętrznie wygląda jak zbiornik paliwa w rzeczywistości jest jedynie pokrywą, pod którą oprócz właściwego zbiornika mieści się także Airbox – komora zawierająca filtr powietrza, często wspomagająca dynamiczne doładowanie silnika.
Zdecydowanie częściej niż ma to miejsce w samochodach, w motocyklach wymieniane są zbiorniki na akcesoryjne. W przypadku jednośladów taka operacja jest znacznie prostsza, niż w dwuśladach, bowiem w większości przypadków montowane są one na ramie nośnej w dosyć prosty sposób i praktycznie nie ma ograniczeń co do ich gabarytów. Ich kształt i wielkość zależą od indywidualnych potrzeb użytkownika.
W maszynach customowych podstawowym wyznacznikiem jest kształt zbiornika – często bardzo fantazyjny, a jego pojemność i funkcjonalność mają drugorzędne znaczenie. Najważniejszy jest wygląd, który podkreślany jest indywidualnym malowaniem aerografem. W motocyklach wyprawowych najważniejsza jest pojemność, która w ekstremalnych przypadkach dochodzi nawet do 50 l, co może stanowić nawet 25% masy całego pojazdu. W maszynach sportowych priorytetem jest masa zbiornika, często wykonywany jest z lekkich stopów, lub laminatów.
Osobnym zagadnieniem jest tematyka zbiorników paliwa w skuterach. Te niemal zawsze ukryte są one pod karoserią, więc dostęp do nich jest mocno utrudniony. W zależności od konstrukcji pojazdu, zbiorniki umieszczane bywają w różnych miejscach. Wykonane są przeważnie z tworzyw sztucznych, a wlew paliwa możemy więc spotkać, pod kanapą, w przedniej osłonie, czy grodzi nad centralną ramą pojazdu.
Skutery mają zdecydowanie mniejszą pojemność zbiornika, wahającą się od 6 do 12l. Ma to swoje uzasadnienie w przeważnie niedużych pojemnościach i mocach silników, a co za tym idzie niewielkim zużyciu paliwa. Zarówno w klasycznych motocyklach, jak i skuterach zbiorniki paliwa konstruuje się zazwyczaj tak, aby zasięg pojazdu wynosił między 200 a 300 km. Zbyt mały zasięg wymaga częstych wizyt na stacjach paliw, a za duży zbiornik niekorzystnie podnosi masę pojazdu.
Polecamy inne artykuły z cyklu:
Motocyklowe skrzynie biegów – część 1
Motocyklowe skrzynie biegów – część 2
Opony motocyklowe – klasyfikacja i oznaczenia
Motocyklowe zawieszenie tylnego koła
Tylne zawieszenie w motocyklu – diagnostyka i typowe usterki
Motocykl – przednie zawieszenie – typowe usterki i serwisowanie
Diagnostyka, konserwacja i wymiana zestawu napędowego w motocyklu
