• Pierwszy motocykl – Awo – zaprezentowany został 1 maja 1950 roku, podczas Międzynarodowych Targów Lipskich.
• Szczytowy okres produkcji Simsona przypada na dekadę 1980-90.
• O innych modelach motocykli i serwisowaniu jednośladów można przeczytać na Motofaktor.pl.
• Więcej informacji w polskiej (i nie tylko) branży aftermarketowej i motoryzacyjnej znajdziesz na stronie głównej Motofaktora. Jeśli chcesz być na bieżąco z najważniejszymi wiadomościami z branży – zapisz się na nasz newsletter.

Gdy pojawiała się plotka, że do któregoś ze sklepów motoryzacyjnych „rzucą” Simsony, kolejka chętnych ustawiała się już poprzedniego dnia wieczorem. warto więc bliżej przyjrzeć się tym reliktom ery socjalizmu Europy Wschodniej.

Założona w roku 1854 przez braci Simsonów firma, powstała po wykupieniu jeszcze starszego przedsiębiorstwa – huty wyrobów stalowych Heinricha Hammera w Suhl, czyli jeszcze przed utworzeniem państwa niemieckiego. Po dwóch dekadach Simson & Co. było już liczącą się na rynku sporą firmą, zajmującą się głównie produkcją stali węglowej i przemysłem zbrojeniowym. Własny projekt samochodu firmy powstał w roku 1911, a w 1924 weszło na rynek najsłynniejsze auto Simsona – Supra.

Jednak gdy do władzy w roku 1934 doszedł Hitler, rząd zmusił rodzinę Simsonów (jak i wiele inny) do ucieczki z kraju w 1936 roku do Ameryki. Po wywłaszczeniu przemysłowców, w wyniku fuzji z innymi fabrykami, powstała „Berlin Suhler Waffen- und Fahrzeugwerke (BSW). Wtedy właśnie powstał pierwszy motocykl Simson – BSW 98, z dwusuwowym silnikiem Sachs 98 cm³, ale szybko pojawiły się nowe priorytety – firma, jak cały niemiecki przemysł, szykowała się do wojny i skoncentrowała się na produkcji rowerów, oraz broni na potrzeby armii.

Po II Wojnie Światowej Niemcy podzielone zostały na strefy wpływów. Na mocy Traktatu Jałtańskiego Rosjanom dostały się między innymi ważne ośrodki przemysłowe, które jeszcze przed wojną produkowały motocykle –  zakłady w Eisenach (BMW/EMW) oraz Suhl (Awo/Awo Simson). Dawne zakłady braci Simsonów w ramach demilitaryzacji zaczęły wytwarzać sprzęt gospodarstwa domowego, oraz prosty sprzęt rolniczy. Na liniach produkcyjnych powstawały także rowery, oraz strzelby myśliwskie, od razu wywożone były do ZSRR.

Przełom nastąpił w roku 1947, gdy zakłady w Suhl zostały włączone w skład radzieckiego konsorcjum SAG Awtowelo i wtedy właśnie pojawiły się plany powrotu do produkcji jednośladów z silnikami. Pierwszy motocykl – Awo (niemal identyczny z BMW), zaprezentowany został 1 maja 1950 roku, podczas Międzynarodowych Targów Lipskich. W roku 1957 zmieniono nazwę motocykli na AWO Simson, z powodów marketingowych. Aby zasugerować, przynajmniej częściowy powrót firmy do dawnych właścicieli, dodano (oczywiście bez zgody Simsonów) do nazwy AWO drugi człon.

Jeszcze przed zmiana nazwy, w VEB Fahrzeug- und Gerätewerk powstał nowy projekt – motorower Simson SR1 zaprezentowany w roku 1955. To dwa lata wcześniej niż pierwsza tego typu polska konstrukcja – Ryś. Enerdowski motorower został zaprojektowany w zakładach VEB Büromaschinenwerk Rheinmetall w Sömmerda, a skrót “SR” pochodzi od słów: Suhl, oraz Rheinmetall.

Jednostki napędowe dostarczane były przez zakłady VEB Büromaschinenwerk Sömmerda. Przed wojną była to ceniona marka, więc z powodów marketingowych napis „Rheinmetall” pozostał na obudowie silnika. Motorower był tak skonstruowany, że gdy zabrakło paliwa, można było z niego korzystać, jak ze zwykłego roweru, co nie było trudne, bo ważył zaledwie 48 kg. Kolejną zaletą małej masy pojazdu była całkiem przyzwoita prędkość pojazdu – 45 km/h.

Po 2 latach do produkcji weszła nowa wersja – SR2. Oprócz solidniejszych blach karoserii, pojawiła się możliwość uruchamiania silnika na postoju, a nie tylko w czasie jazdy. W roku 1959, modelem SR2E Simson wypłynął na szersze – międzynarodowe wody. Litera „E” oznaczała wersję eksportową, niedostępną w kraju. Ten model stosunkowo dobrze sprzedawał się w Europie i eksportowany była także do USA. W latach 60. w Suhl tworzono kolejne pochodne modele, (m.in. SR4-1 „Spatz”, SR4-2 „Star”,SR4-3 „Sperber”, SR4-4 „Habicht”, które konstrukcyjnie coraz bardziej odbiegały od pierwowzoru. Jednak prawdziwy przełom nastąpił w roku 1976, kiedy to Simson zaprezentował zupełnie nowy i bardzo udany model S 50, który wyglądał niemal jak pełnowymiarowy motocykl.

W roku 1980 do oferty Simsona wszedł model S51 z mocno przekonstruowanym silnikiem. Zmieniony został skok i średnica tłoka, a co ważne – już w fazie projektu przewidziano możliwość instalowania także zestawu 70 cm³. Często psujący się kickstarter z nietrwałym półksiężycem, zastąpiony został inną konstrukcją, ze sprzęgiełkiem kłowym. Począwszy od model S51, Simson zastosował nietypową i bardzo dobrze sprawująca się skrzynię biegów, z klinem przesuwnym, umożliwiającą w tej samej przestrzeni zmieszczenie kół zębatych dla 3 i 4 biegu. Zapięcie biegu realizowane było przez 3 kulki poruszane klinem, przesuwającym się wewnątrz jednego z wałków skrzyni. Uniesienie kulek przez klin powodowało że blokowały one ze sobą wybrane koło zębate z wałkiem. Na podstawowej bazie motoroweru powstało wiele pochodnych modeli (Normal, Enduro, Komfor), łącznie z trójkołowym wózkiem inwalidzkim Picolo Duo. W sumie w różnych wersjach i wariantach fabryka produkowała ok 20 modeli.

Szczytowy okres produkcji Simsona przypada na dekadę 1980-90. Do roku 1990, fabryka w Suhl wyprodukowała ponad 5 mln pojazdów. Jednak po zmianach społeczno politycznych i zjednoczeniu Niemiec, produkcja i sprzedaż motorowerów gwałtownie spadła.W roku 1986 zakłady Suhl sprzedawały niemal 200 000 egzemplarzy, a zaledwie 5 lat później, w 1991 już tylko 5 000 sztuk. Podejmowano próby dostosowania się do nowych warunków ekonomicznych, niestety nieskuteczne. Uruchomiono produkcję skuterów z automatyczną przekładnią, motocykli klasy 125 cm³ i związano się z tajwańskim koncernem Her Chee. Nic to nie pomogło – spółka Simson Motorrad GmbH & Co KG ogłosiła bankructwo w dniu 28 lipca 2002 roku. Oficjalnie zakłady zamknięto 1 stycznia 2003 roku.

Zdobycie w czasach PRL-u takiego motoroweru graniczyło niemal z cudem. Ale musimy wspomnieć o innej roli, jaką Simson spełnił w naszym kraju. Pod koniec lat 70. PZMot stworzył klasy w wyścigach drogowych, enduro i motocross, przeznaczone właśnie dla tych motorowerów. Związek zakupił aż 2000 sztuk Simsonów S 51, które dostarczane były do klubów i użytkowane w sekcjach motorowych. Dzisiaj mało kto pamięta, ale w czasach PRL-u różnego rodzaju kluby i stowarzyszenia dawały nawet biedniejszej młodzieży szerokie możliwości rozwoju, oferując do użytku pojazdy i darmowe szkolenia. To właśnie w tych klasach swoje umiejętności szlifowali późniejsi Mistrzowie Polski, w wyższych klasach pojemnościowych. Do dzisiaj jeszcze na naszych drogach można spotkać motorowery Simsona, które – co tu ukrywać jeżdżą znacznie żwawiej, niż ich współczesne odpowiedniki w klasie 50 cm³.

Zdjęcia z archiwum autora