• W jednej z komend powiatowych Policji przez półtora roku funkcjonariusze wykorzystywali do pomiarów prędkości urządzenia, których ważność legalizacji wygasła.
• W konsekwencji, na podstawie takich pomiarów, wystawili mandaty 75 kierowcom.
• Brakuje w przepisach rozwiązania, które pozwalałoby na ich uchylenie w takiej sytuacji.
• RPO zwrócił się do ministra spraw wewnętrznych, aby rozważył zmianę przepisów.
• MSWiA przekazało wyjaśnienia RPO.
• Więcej informacji w polskiej (i nie tylko) branży aftermarketowej i motoryzacyjnej znajdziesz na stronie głównej Motofaktora. Jeśli chcesz być na bieżąco z najważniejszymi wiadomościami z branży – zapisz się na nasz newsletter.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynął wniosek o wykorzystywaniu przez funkcjonariuszy Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Powiatowej dla Powiatu Warszawskiego Zachodniego urządzeń nieposiadających aktualnych świadectw legalizacji. Rzecznik zwrócił się do Komendanta Stołecznego Policji o zbadanie sprawy.

Jak wynika z odpowiedzi KSP, 16 stycznia 2023 r. w dokumentacji ujawniono fakt dokonania pomiarów przy użyciu laserowych mierników prędkości po wygaśnięciu ważności ich legalizacji. Ustalono, że policjanci WRD KPP dla Powiatu Warszawskiego Zachodniego od 9 lutego 2021 r. do 4 września 2022 r. przeprowadzili 75 kontroli przy użyciu laserowych mierników prędkości bez ważnych świadectw legalizacji i nałożyli tyleż mandatów karnych. Żadna z ukaranych osób nie odwołała się od tych decyzji do sądu.

W związku z tymi nieprawidłowościami policja przeprowadziła czynności wyjaśniające o wykroczenie wobec naruszenia art. 26 ust. 1 pkt. 2 i 26 ust. 2 ustawy z 11 maja 2001 r. Prawo o miarach. Przewiduje on karę grzywny dla tego, „kto wprowadza do obrotu lub użytkowania, stosuje bądź przechowuje w stanie gotowości do użycia przyrządy pomiarowe, podlegające prawnej kontroli metrologicznej, bez wymaganych dowodów tej kontroli lub niespełniające wymagań”.

Funkcjonariusze, którzy dopuścili się tego wykroczenia, a jego karalność nie przedawniła się, zostali ukarani grzywną. Wobec pozostałych funkcjonariuszy, którzy stosowali i przechowywali w stanie gotowości przyrządy pomiarowe podlegające kontroli metrologicznej bez jej dowodów, wyciągnięto konsekwencje służbowe.

O ile reakcję przełożonych wobec funkcjonariuszy za używanie mierników prędkości bez świadectw legalizacji należy uznać za prawidłową, o tyle sprawa budzi zastrzeżenia z punktu widzenia osób ukaranych. Oto bowiem znaczna grupa obywateli została ukarana, chociaż działania wobec nich dokonywane przez funkcjonariuszy publicznych naruszały obowiązujące przepisy prawa (art. 8 ust. 1 pkt 2 Prawa o miarach) – wyjaśnia RPO.

RPO dodaje, że w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia brakuje rozwiązania, które umożliwiłoby uchylenie prawomocnego mandatu karnego w powyższej sytuacji lub gdy przy wymierzaniu mandatu funkcjonariusz dopuścił się innego rażącego naruszenia prawa, jeśli mogło to mieć istotny wpływ na przebieg postępowania mandatowego.

Ponadto od prawomocnego mandatu nie jest możliwe wniesienie kasacji. Nie można też wznowić postępowań w sprawie o wykroczenia, w których doszło do ukarania na podstawie wskazań urządzeń, które nie mogły być zgodnie z prawem używane przez policjantów. W ocenie RPO, wymaga zatem rozważenia, czy obowiązujące przepisy nie powinny zostać zmienione w takim kierunku, aby gwarantowały możliwość uchylenia prawomocnego mandatu karnego w opisanej sytuacji.

„Brakuje w przepisach rozwiązania, które pozwalałoby na ich uchylenie w takiej sytuacji. Jest to możliwe jedynie w określonych w ustawie przypadkach – na przykład, gdy grzywnę nałożono za czyn, który nie jest wykroczeniem, albo gdy nałożono ją na osobę niepełnoletnią. Nie ma również możliwości zaskarżenia takiego prawomocnego mandatu kasacją. Nie można też wznowić postępowań o wykroczenia, bo nie było tu orzeczenia sądu. Dlatego zwróciłem się do ministra spraw wewnętrznych, aby rozważył zmianę przepisów. Tak, aby gwarantowały obywatelom możliwość uchylenia mandatu w podobnych sytuacjach – gdy przy jego wymierzaniu funkcjonariusz dopuścił się naruszenia prawa” – informuje RPO Marcin Wiącek.

Z uwagi na sprawowanie nadzoru nad postępowaniem mandatowym przez ministra spraw wewnętrznych RPO zwrócił się o stanowisko do ministra Mariusza Kamińskiego.

„Obowiązujące normy prawne, w tym przywołany art. 101 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, nie pozwalają na usunięcie skutków prawnych nałożonej grzywny w drodze mandatu karnego w sytuacji, gdy działania funkcjonariuszy naruszały obowiązujące przepisy prawa. Wskazany problem nie dotyczy jednak wyłącznie funkcjonariuszy Policji, ale również funkcjonariuszy czy pracowników innych organów uprawnionych do używania różnego rodzaju przyrządów lub urządzeń kontrolno-pomiarowych i prowadzenia postępowania mandatowego, w tym np. strażników straży gminnych, funkcjonariuszy Straży Granicznej, strażaków Państwowej Straży Pożarnej, inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego czy też służb uprawnionych do ochrony środowiska. ” – wyjaśnia w odpowiedzi Maciej Wąsik, sekretarz stanu w MSWiA.

Wiceminister Maciej Wąsik dodaje, że rozważenie możliwości wnioskowanej przez RPO zmiany prawa pozostaje w kompetencji ministra sprawiedliwości, który zapewnia przygotowywanie projektów kodyfikacji prawa cywilnego, w tym rodzinnego, oraz prawa karnego.

Źródło: RPO