Co dzieje się z samochodowymi akumulatorami litowymi po okresie ich eksploatacji? Obecnie mniej niż 5% z nich jest poddawanych recyklingowi[1]. Biorąc pod uwagę wpływ produkcji baterii na środowisko oraz zasoby naturalne, jest to ważny problem w zrównoważonym łańcuchu dostaw, a w opinii specjalistów GEFCO, wiodącego operatora logistycznego dla branży motoryzacyjnej w Europie, w niedalekiej przyszłości będzie kluczowym punktem strategii dostaw.

Producenci oryginalnych części będą systematycznie zwiększać ilość produkowanych akumulatorów w wyścigu do elektryfikacji motoryzacji. W rezultacie, ze względu na ograniczoną ilość i niedobory takich metali jak kobalt, nikiel i mangan, recykling i ponowne wykorzystanie baterii będzie strategicznym problemem dla całej branży motoryzacyjnej. W dłuższej perspektywie ważny będzie odsetek akumulatorów litowo-jonowych i materiałów, które można poddać recyklingowi i ponownie wprowadzić do łańcucha wartości.

Okres eksploatacji akumulatora w samochodzie elektrycznym powinien wynosić co najmniej 8-10 lat. Uważa się, że czas użytkowania tego typu baterii kończy się dopiero wtedy, gdy jego pojemność spadnie poniżej 70% pierwotnego poziomu. Nie oznacza to jednak, że akumulator jest bezwartościowy i musi zostać poddany recyklingowi, ponieważ istnieją również inne zastosowania tego typu baterii.

Z biegiem czasu wydajność akumulatora spada poniżej poziomu akceptowalnego dla krytycznego zastosowania w pojeździe elektrycznym, jednak bateria taka może nadal pełnić swoją funkcję przez kolejne lata. Ponowne wykorzystanie akumulatorów oznacza, że zachowają one znaczną wartość przy ponownym użyciu, zamiast trafić prosto do recyklingu.

Niektórzy producenci części oryginalnych ponownie wykorzystują akumulatory w procesach produkcyjnych, np. do zasilania zautomatyzowanych pojazdów na halach lub wózków widłowych. Akumulatory są również wykorzystywane do magazynowania energii na małą skalę, lub też jako źródło zasilania rezerwowego. Baterie mogą być również łączone w dużych zbiorach w celu magazynowania energii w sieciach energetycznych na skalę przemysłową.

W ten sposób uzyskuje się wyrównanie obciążenia lub wygładzenie mocy wyjściowej z odnawialnych źródeł energii, takich jak fotowoltaiczne panele słoneczne czy turbiny wiatrowe. Jak podkreślają specjaliści GEFCO, wykorzystując baterie ponownie w ten sposób, nie tylko obniża się cenę energii elektrycznej z sieci, ale także skutecznie zmniejsza się wpływ na środowisko pierwotnego procesu produkcji baterii poprzez wydłużenie ich okresu użytkowania.

W idealnym łańcuchu dostaw akumulatory będą przechodziły przez cały swój cykl życia, a następnie w „zamkniętym obiegu” będą poddawane recyklingowi, z którego surowce będą pozyskiwane i ponownie wykorzystywane do produkcji nowych komponentów akumulatorów. Dzięki temu proces produkcyjny byłby bardziej przyjazny dla środowiska, a także zmniejszyłoby się zapotrzebowanie łańcucha dostaw na surowce.

Recykling akumulatorów litowo-jonowych jest stosunkowo nową i rozwijającą się branżą. Znaczna część tego rynku znajduje się głównie w Azji, co oznacza, że większość akumulatorów używanych na świecie będzie musiała być wysyłana właśnie tam. W Chinach znajduje się ponad dwie trzecie wszystkich zakładów recyklingu. Przetwarzanych jest tam około 100 000 ton baterii. Na drugim miejscu znajduje się Korea Południowa, na którą przypada około jedna szósta światowego recyklingu akumulatorów. Dodatkowo branża jest bardzo rozdrobniona i wiele nowych podmiotów próbuje wejść na ten rozwijający się rynek.

Sama logistyka będzie miała kluczowe znaczenie dla usprawnienia i zabezpieczenia recyklingu, ale również dlatego, że będzie stanowić aż 20-30%[2] kosztów całego procesu recyklingu w zależności od wdrożonej strategii. Wykorzystanie nowych technologii informatycznych, na przykład paszportu baterii oraz wymiana informacji, będzie miało kluczowe znaczenie dla zwiększenia przejrzystości rynku baterii i identyfikowalności dużych baterii w całym ich cyklu życia. W opinii specjalistów GEFCO umożliwi to producentom opracowywanie innowacyjnych produktów i usług w ramach podwójnej transformacji ekologicznej i cyfrowej. Aby usprawnić wszystkie nowe procesy, kluczowe znaczenie będzie miała logistyka i widoczność łańcucha dostaw.

[1] Międzynarodowa Agencja Energii, Departament Energii USA

[2] Roland Berger 2019

Źródło: GEFCO