W ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wprowadzono w art. 31zo możliwość zwolnienia przedsiębiorców z obowiązku opłacania nieopłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, należnych za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r.

W związku z licznymi sygnałami otrzymanymi od przedsiębiorców informujących o odmawianiu przez ZUS zwolnienia ich ze składek w przypadku istnienia na ich koncie tzw. nadpłaty za wcześniejsze okresy składkowe, Rzecznik MŚP pismem wystąpił do prezes ZUS z wnioskiem o wyjaśnienie tej kwestii problemowej oraz przedstawienie danych liczbowych w zakresie owych spraw. W odpowiedzi prezes ZUS wyjaśniła, że na ponad 1,793 mln złożonych wniosków o zwolnienie z opłacania składek z negatywną decyzją spotkało się ponad 67 tys. z nich za okres kwietnia 2020 r. (ponieważ każdy miesiąc zwolnienia jest przez ZUS rozpatrywany oddzielnie. Natomiast wg szacunków 140 tys. płatników mogło utracić nadpłacone składki).

W związku z powyższym, Rzecznik MŚP pismem wystąpił do prezes ZUS z oceną prawną w celu ochrony praw przedsiębiorców. Ujął w nim, że ZUS ma obowiązek zawiadomić płatników składek, starających się o zwolnienie z opłacania składek na podstawie art. 31zo Specustawy, o kwocie nadpłaty za poprzednie okresy składkowe tak, aby nie pozbawiać ich możliwości skorzystania ze zwolnienia w czasie stanu epidemii i związanych z tym problemów gospodarczych. W ocenie Rzecznika MŚP praktyka ZUS zaliczenia z urzędu tych nadpłaconych składek na poczet bieżących składek bez zawiadamiania płatników o kwocie nadpłaty jest nieprawidłowa i narusza uprawnienia przedsiębiorców wynikające z tzw. Tarczy Antykryzysowych.

Co istotne, powyższy problem był już wcześniej dostrzeżony i częściowo rozwiązany przepisem art. 113 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, zgodnie z którym zwalnia się z obowiązku opłacenia należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej za marzec 2020 r. także wtedy gdy należności te zostały opłacone. Owe należności podlegają zwrotowi.

Powyższy apel spotkał się z pozytywnym odzewem. Na posiedzeniu w dniu 24 lipca 2020 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług oraz niektórych innych ustaw, która w art. 10 ust. 1 przewiduje, że w przypadku złożenia do dnia 30 czerwca 2020 r. wniosku o zwolnienie z obowiązku opłacenia należności z tytułu składek, o których mowa w art. 31zo Specustawy, zwolnienie z opłat wykazanych w deklaracji rozliczeniowej za marzec, kwiecień i maj 2020 r., w wysokości określonej w art. 31zo, następuje także wtedy, gdy składki te zostały opłacone lub na poczet tych składek ZUS zaliczył z urzędu nienależnie opłacone składki.

Aktualnie ustawa uwzględniająca postulaty Rzecznika MŚP została skierowana do Senatu RP i po zakończeniu procesu legislacyjnego i podpisaniu przez Prezydenta korzystny przepis ma wejść w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

Źródło: Rzecznik MŚP