• Wyposażenie układu w sprężarkę ze sprzęgłem daje ograniczone możliwości sterowania jej wydajnością.
• Potrzeba precyzyjnego sterowania wydajnością sprężarki oraz dążenie do ograniczenia zużycia paliwa i emisji dwutlenku węgla doprowadziły do wprowadzenia sprężarek o zmiennej wydajności.
• Sprężarki takie są napędzane cały czas przez pasek klinowy, a ciśnienie zaczynają wytwarzać dopiero po włączeniu klimatyzacji.
• Smarowanie sprężarki o zmiennej wydajności realizowane jest bowiem przy pomocy oleju zmieszanego z czynnikiem.
• Ciągła praca sprężarki o zmiennej wydajności oznacza, że nie wolno eksploatować pojazdu, gdy nastąpił całkowity wyciek czynnika.
• Chcesz otrzymywać najnowsze informacje z branży? Zapisz się na nasz newsletter!

Każdy samochód wyposażony w klimatyzację posiada na desce rozdzielczej przycisk pozwalający na jej uruchomienie. Użytkownik naciska ten przycisk i nie zastanawia się jak proces uruchomienia przebiega – ważne dla niego jest, aby wnętrze samochodu zostało schłodzone do odpowiedniej temperatury. Jednak osoby zajmujące się naprawami, czy nawet tylko obsługą, powinny posiadać odpowiednią do poziomu oferowanych usług wiedzę o działaniu układów klimatyzacji.

Z punktu widzenia sposobu uruchamiania, sprężarki klimatyzacji dzielimy na te ze sprzęgłem elektromagnetycznym i tzw. bezsprzęgłowe. Te drugie nazywa się też sprężarkami o zmiennej wydajności.

Wyposażenie układu w sprężarkę ze sprzęgłem daje ograniczone możliwości sterowania jej wydajnością. Praktycznie możliwe są dwa stany – sprężarka pracuje lub nie. Zaletą tego rozwiązania jest to, że w czasie gdy klimatyzacja jest wyłączona, to sprężarka nie pracuje. Także gdy nastąpi całkowity wyciek czynnika, to odpowiedni czujnik ciśnienia nie „zezwoli” na załączenie sprzęgła.

Potrzeba precyzyjnego sterowania wydajnością sprężarki oraz dążenie do ograniczenia zużycia paliwa i emisji dwutlenku węgla doprowadziły do wprowadzenia sprężarek o zmiennej wydajności.

Sprężarki takie są napędzane cały czas przez pasek klinowy, a ciśnienie zaczynają wytwarzać dopiero po włączeniu klimatyzacji. Za sterowanie ciśnieniem odpowiada umieszczony w sprężarce zawór elektromagnetyczny. Jeśli zawór nie jest wysterowany napięciem, to pozostaje on otwarty i czynnik przepływa z komory tłocznej na stronę ssącą sprężarki. Po wysterowaniu napięciem zawór ten jest przymykany i następuje wzrost ciśnienia w układzie klimatyzacji. Można więc w bardzo prosty sposób zmieniać ciśnienie, a więc i wydajność klimatyzacji. Zawór ten jest sterowany impulsami o zmiennym współczynniku wypełnienia. W miarę zwiększania współczynnika wypełnienia następuje płynny wzrost ciśnienia w klimatyzacji. Diagnostyka tego typu sprężarki polega przede wszystkim na sprawdzeniu samego zaworu. Pierwszym krokiem jest sprawdzenie rezystancji jego cewki. Najczęściej wynosi ona kilkanaście omów. Następnie trzeba sprawdzić (najlepiej oscyloskopem) obecność impulsów sterujących. Jeśli impulsy się pojawiają i rezystancja cewki jest właściwa, a sprężarka nie wytwarza ciśnienia to oznacza, że jest ona uszkodzona lub zawór jest zablokowany mechanicznie. Działanie zaworu można sprawdzić po jego wymontowaniu – najlepiej zasilając go z generatora impulsów prostokątnych.

Jak wspomnieliśmy wcześniej sprężarki o zmiennej wydajności nie posiadają rozłączanego sprzęgła elektromagnetycznego. Posiadają jednak tzw. sprzęgło przeciążeniowe. W przypadku wystąpienia nadmiernych oporów w czasie pracy sprężarki następuje zerwanie tego sprzęgła. Koło napędzające obraca się wówczas swobodnie nie powodując ruchu tłoczków. Zerwanie sprzęgła przeciążeniowego następuje w przypadku zatarcia sprężarki lub gdy nastąpił niekontrolowany wzrost ciśnienia w układzie. W pierwszym przypadku należy wymienić sprężarkę i oczywiście wypłukać układ z opiłków, natomiast w drugim znaleźć przyczynę wzrostu ciśnienia, a następnie zamontować nowe sprzęgło.

Ciągła praca sprężarki o zmiennej wydajności oznacza, że nie wolno eksploatować pojazdu, gdy nastąpił całkowity wyciek czynnika. Smarowanie sprężarki realizowane jest bowiem przy pomocy oleju zmieszanego z czynnikiem. Brak czynnika oznacza zanik smarowania i nieuchronne zatarcie sprężarki. Prowadzi to do kosztownej operacji wymiany sprężarki i płukania całego układu. Wszelkie nieszczelności trzeba więc niezwłocznie usuwać i dbać o odpowiednią ilość czynnika chłodniczego chłodzącego w układzie. Jeśli zdarzy się sytuacja, że nastąpił wyciek czynnika (np. w wyniku uderzenia kamienia), i nie ma możliwości natychmiastowej naprawy (brak części, awaria w podróży), to awaryjnym rozwiązaniem może być zdemontowanie elementu sprzęgła przeciążeniowego. Sprężarka nie będzie wówczas pracowała co uchroni ją przed zniszczeniem. Ważnym czynnikiem wpływającym na trwałość sprężarek jest dbałość o odpowiednią ilość i stosowanie właściwego oleju w układzie klimatyzacji. Ważne dla bezawaryjnej pracy sprężarki jest też regularne wymienianie filtra-osuszacza.

Personel zajmujący się obsługą i naprawami klimatyzacji powinien  mieć świadomość, że sprawdzanie szczelności układu ze sprężarką o zmiennej wydajności może się odbywać przy pomocy sprężonego azotu o ciśnieniu maksymalnym 8 bar. Zastosowanie większego ciśnienia może doprowadzić do uszkodzenia zaworu sterującego.

Stosowanie się do powyższych zasad pozwoli uniknąć kłopotów związanych z uszkodzeniem sprężarki. Według specjalistów z firmy Hella sprężarki o zmiennej wydajności są bardzo trwałymi podzespołami i jeśli są właściwie eksploatowane, to nie powinny sprawiać problemów przez wiele tysięcy kilometrów. Większość ich usterek spowodowana jest wymienionymi wcześniej błędami popełnionymi w czasie eksploatacji i serwisu napraw układu.