W 2021 roku przemysł motoryzacyjny boryka się nie tylko z kolejnymi falami pandemii koronowirusa, ale także z innymi wyzwaniami. W ciągu kilkunastu miesięcy drastycznie wzrosły koszty surowców oraz frachtu.

Jednak najbardziej na branżę wpływa niedobór półprzewodników (kryzys chipów), który spowodował, szczególnie w II połowie roku, liczne ograniczenia produkcji aut i przestoje w fabrykach pojazdów. Wyniki po trzech kwartałach pokazują dwa oblicza przemysłu motoryzacyjnego w Polsce – nowe rekordy dla tego okresu, a jednocześnie spadki w samym III kwartalne 2021 roku.

Po trzech kwartałach 2021 r. produkcja sprzedana w grupie PKD 29 (produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep) wyniosła 122,34 mld złotych. To o 21,2% więcej niż w analogicznym okresie zeszłego roku. Uzyskana wartość jest nowym rekordem dla tego okresu roku.

Jednak w samym III kwartale nastąpił dwucyfrowy spadek.

Produkcja sprzedana w tym kwartale wyniosła około 34,5 mld złotych – mówi Rafał Orłowski, Partner w AutomotiveSuppliers.pl – To o 4,15 mld złotych mniej niż przed rokiem (-10,7%). Niższa wartość produkcji sprzedanej to efekt ograniczeń produkcji, których kumulacja miała miejsce właśnie w tym kwartale.

W grupie firm średnich i dużych (powyżej 49 osób) produkcja sprzedana wyniosła 118,26 mld złotych, o 23,4% więcej niż przed rokiem. Niezmiennie większość przychodów w tej grupie generują producenci części i akcesoriów (PKD 29.3). Produkcja sprzedana wytwórców komponentów po trzech kwartałach 2021 roku osiągnęła wartość 72,07 mld złotych (+29,0%). Tu także padł nowy rekord.

Po trzech kwartałach 2021 roku przeciętne zatrudnienie[1] w zakładach produkcyjnych pojazdów, przyczep i naczep oraz części i akcesoriów, zatrudniających więcej niż 9 osób (PKD 29) wyniosło 200,5 tys. W ciągu 12 miesięcy liczba miejsc pracy tylko nieznacznie się zmieniła – odnotowano minimalny wzrost o 0,02% (trzy kwartały 2020: 200,1 tys.). Jednak w stosunku do kwartału wcześniej nastąpił spadek, o 0,5 tys. (dwa kwartały 2021: 201,1 tys.).

Po pewnej poprawie w II kwartale bieżącego roku, mocne ograniczenie w produkcji w III kwartale wymusiło na części producentów, szczególnie u dostawców komponentów, redukcję zatrudnienia – ocenia Rafał Orłowski, Partner w AutomotiveSuppliers.pl – Dotyczy to w głównej mierze firm, zatrudniających nie więcej niż 50 osób.

W grupie firm średnich i dużych (powyżej 49 osób) przeciętne zatrudnienie po trzech kwartałach 2021 r. wyniosło 192,4 tys., czyli tyle samo co kwartał wcześniej, a jednocześnie o 1,9% więcej niż przed rokiem (trzy kwartały 2020 r: 188,8 tys.).

Po dziewięciu miesiącach bieżącego roku przeciętne zatrudnienie u producentów części i akcesoriów wyniosło 146,2 tys. Wobec wyników po I półroczu 2021 r. nie nastąpiła zmiana. Natomiast w stosunku do analogicznego okresu 2020 r. miał miejsce wzrost o 2,9 tys. (+2,0%). Wyższe, w stosunku do zeszłego roku, było także przeciętne zatrudnienie u producentów pojazdów i silników (PKD 29.1) – 34,7 tys. (+0,2%) jak i w zakładach wytwarzających przyczepy i naczepy (PKD 29.2) – 11,5 tys. (+6,6%).

W okresie trzech kwartałów 2021 r. wartość eksportu przemysłu motoryzacyjnego z Polski wyniosła 23,93 mld euro. Osiągnięta wartość jest nie tylko o 21,4% wyższa niż w analogicznym okresie zeszłego roku, ale to także nowy rekord dla eksportu w pierwszych trzech kwartałach roku.

Tak jak w przypadku produkcji sprzedanej w samym III kwartale nastąpił spadek eksportu, i to dwucyfrowy – mówi Rafał Orłowski – W okresie lipiec-wrzesień br. na rynki zagraniczne trafiły produkty motoryzacyjne na łączną kwotę 6,82 mld euro. To o 11,8% mniej niż w III kwartale 2020 roku.

W przedostatnim kwartale 2021 roku najważniejszym zagranicznym partnerem nadal pozostają Niemcy (34,22% całości). Wartość eksportu do naszego zachodniego sąsiada wzrosła 24,31% (8,19 mld euro). Kolejnymi rynkami zbytu są: Francja (7,28% całości, 1,74 mld euro, +16,76%), Włochy (6,66% całości, 1,59 mld euro, +29,72%) i Czechy (5,74% całości, 1,37 mld euro, +5,19%).

Przez trzy kwartały br. eksport części i akcesoriów osiągnął poziom 9,0 mld euro, o 18,37% więcej niż przed rokiem. Tu także został ustawiony nowy rekord dla trzech pierwszych kwartałów roku. W trzecim kwartale eksport komponentów spadł o 8,9% (z największym procentowym spadkiem we wrześniu -17,4%).

Największym rynkiem nadal są Niemcy (31,86% całości). Eksport do naszego zachodniego sąsiada wzrósł o 14,15% (2,86 mld euro). Kolejnymi odbiorcami są: Czechy (9,25% całości, +20,1%), Słowacja (7,39%, +15,74%) oraz Włochy 4,7%, +5,45%).

Dzięki podwojeniu rok do roku wartości eksportu (+105,7%), na drugą pozycję awansowały baterie litowo-jonowe do aut elektrycznych i hybrydowych. Nowy rekord dla tej grupy produktów motoryzacyjnych to 4,55 mld euro. Baterie do aut elektrycznych, w odróżnieniu od innych produktów motoryzacyjnych, odnotowały wzrost eksportu także w III kwartale roku. W okresie trzech kwartałów 2021 r. były one głównie eksportowane do Niemiec (47,84% całości eksportu baterii, wzrost o 1145%!), Meksyku (14,5%, +178 595%!) i Francji (10,71%, +1149,8%!).

Wyniki po trzech kwartałach pokazują jak dynamicznie zmienia się w 2021 roku sytuacja w przemyśle motoryzacyjnym. W pierwszych miesiącach roku produkcja pojazdów i komponentów odbywała się na bardzo wysokich obrotach. Jednak rozwijający się w kolejnych miesiącach kryzys w dostawach półprzewodników bardzo mocno ograniczył działalność całego łańcucha dostaw. Utracona produkcja w III kwartale (-3,4 miliona pojazdów na całym świecie) jest ponad dwukrotnie wyższa (2,4 razy) od straty w I kwartale 2021 roku (-1,4 mln). Dlatego w Polsce, podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej nastąpiły, spadki wyników (produkcja sprzedana, eksport) w przedostatnim kwartale roku.

Czy powinniśmy oczekiwać pogorszenia także w IV kwartale 2021 roku? Z danych zebranych przez AutomotiveSuppliers.pl w najnowszym „Barometrze dostawców motoryzacyjnych w Polsce” za IV kwartał, aż 85,3% respondentów twierdzi, że ich finalnie przychody w ostatnim kwartale tego roku będą gorsze od wcześniejszych założeń budżetowych (na ten okres rozliczeniowy). Jednocześnie co 3. pracodawca (36,6%) w sektorze dostawców zadeklarował redukcję zatrudnienia. To o 5,7 punktu procentowego więcej niż w poprzednim Barometrze.

[1] Średnia wielkość zatrudnienia obliczona dla badanego okresu na podstawie ewidencyjnego stanu zatrudnienia. Przeciętne zatrudnienie uwzględnia pracowników pełnozatrudnionych oraz niepełnozatrudnionych w przeliczeniu na pełne etaty. 

Źródło: AutomotiveSuppliers.pl