Praktycznie we wszystkich regionach świata silniki wysokoprężne pojazdów ciężarowych odpowiadają za nadmierną emisję tlenków azotu NOx oraz za związane z tym problemy zdrowotne ludzi. Ograniczenie ilości zawartych w spalinach silników wysokoprężnych niebezpiecznych związków, takich jak NOx, możliwe jest dzięki odpowiedniej obróbce spalin. Selektywna Redukcja Katalityczna SCR to najnowsza technologia zaadoptowana przez wielu producentów pojazdów i dzięki zastosowaniu amoniaku NH3 jako środka redukującego pozwala na ograniczenie ilości emitowanych cząsteczek azotu NOx.
Układy SCR w nowoczesnych pojazdach działają w oparciu o roztwór składający się z 32,5% mocznika oraz 67,5% wody demineralizowanej. Roztwór ten znany jest pod nazwą handlową AdBlue. Marka AdBlue jest zastrzeżona przez niemiecki Związek Przemysłu Motoryzacyjnego (VDA). Preparat nie jest substancją szkodliwą, ponieważ jest biodegradowalny, nietoksyczny oraz rozpuszczalny w wodzie.
W katalizatorze SCR płyn AdBlue rozkłada zawarte w spalinach silnika wysokoprężnego tlenki azotu NOx w azot N2 oraz parę wodną H2O, czyli substancje zawarte w atmosferze:
Każdy układ Selektywnej Redukcji Katalitycznej SCR wyposażony jest w filtr mocznika AdBlue, zwany również filtrem AdBlue. Pozwala to zapobiec przedostawaniu się do elementu pomiarowego zanieczyszczeń zawartych w płynie AdBlue. Tym samym zachowana zostaje wysoka trwałość delikatnych elementów układu SCR. Zdolność do zatrzymywania zanieczyszczeń oraz interwały wymiany są podobne do filtrów oleju napędowego.
Niektóre filtry AdBlue są wyposażone w elementy kompensujące. Te elastyczne wkłady pozwalają uniknąć uszkodzeń układu lub filtra dzięki zmniejszeniu wolnej przestrzeni w obudowie oraz dzięki absorbowaniu siły nacisku powstającej w wyniku rozszerzania się wodnego roztworu mocznika, który zamarza w niskich temperaturach.
Jeżeli filtr AdBlue zostanie zablokowany przez zanieczyszczenia lub układ Selektywnej Redukcji Katalitycznej SCR nie działa poprawnie w wyniku zaniechań serwisowych lub uszkodzenia elementów, sterownik silnika przechodzi w tryb awaryjny. Moc silnika zostaje ograniczona, a tym samym spadają osiągi. Jeżeli usterka nie zostanie usunięta, w najgorszym przypadku dojazd do najbliższego warsztatu będzie możliwy jedynie z prędkością pełzającą. W takim przypadku wyłącznie wykonanie odpowiedniej obsługi/naprawy układu SCR przez wyspecjalizowany warsztat umożliwi wyłączenie trybu awaryjnego.
Innymi kluczowymi elementami układu SCR są czujniki NOx. Ich zadaniem jest monitorowanie działania i skuteczności układu SCR przez pomiar stężenia azotu i tlenu w spalinach. Dane z czujników NOx są wykorzystywane do obliczania dawki AdBlue koniecznej do optymalnego procesu redukcji katalitycznej.
Czujniki NOx mają ograniczoną żywotność. Ze względu na starzenie wynikające z utleniania elektrolitycznego materiału sensorycznego w postaci dwutlenku cyrkonu. Wraz z upływem czasu spada wiarygodność pomiarów. Również ekstremalne zmiany temperatury skracają żywotność, ponieważ materiał ten posiada wyjątkowo porowatą i twardą powierzchnię, a także jest bardzo wrażliwy na działanie temperatury.
Dlatego po pewnym czasie, gdy pomiary są coraz mniej wiarygodne, pojawia się komunikat informujący o usterce.
Żywotność czujników zależy od wielu czynników i nie można jej z góry przewidzieć, czy też określić.
Obok czujników NOx, płynu AdBlue oraz filtrów febi oferuje również wiele innych części zamiennych do układu SCR, takich jak korki zbiorników, moduły pomiarowe oraz czujniki temperatury spalin.
Cała oferta elementów układu AdBlue i SCR jest dostępna TUTAJ.
Źródło: bilstein group