• Przy doborze akumulatora do konkretnego pojazdu powinniśmy zwracać uwagę na takie parametry jak: napięcie; prąd rozruchu i pojemność akumulatora
• Akumulatory dzielimy na: zwykłe, obsługowe; zwykłe, bezobsługowe; bezobsługowe typu EFB; bezobsługowe typu AGM i specjalistyczne
• Odpowiedzi na ten sam zestaw pytań dotyczących akumulatorów udzielili nam eksperci marek Bosch, Exide i Jenox
• Więcej informacji w polskiej (i nie tylko) branży aftermarketowej i motoryzacyjnej znajdziesz na stronie głównej Motofaktora. Jeśli chcesz być na bieżąco z najważniejszymi wiadomościami z branży — zapisz się na nasz newsletter

O komentarz do materiału poprosiliśmy ekspertów z firm Bosch, Exide i Jenox. Pod tekstem znajdują się ich odpowiedzi na najpopularniejsze pytania zadawane przez mechaników i kierowców.

Wymiana akumulatora w dzisiejszych czasach nie jest już taka prosta jak dawniej. Poszczególne modele samochodów mają na tyle specyficzne wymagania, że przed sezonem warto odświeżyć swoją branżową wiedzę. Bez zbędnych wstępów przechodzimy od razu do rzeczy.

Zakładamy, że o tak oczywistych parametrach jak gabaryty akumulatora, układ biegunów oraz rodzaj wyprowadzeń biegunowych (terminali do klem) nie trzeba nikomu przypominać. Warto natomiast odświeżyć takie pojęcia jak napięcie, pojemność i prąd rozruchu.

Napięcie: generalnie zastosowanie mają akumulatory 12-voltowe a także modele zabytkowe z instalacją 6-voltową. W niektórych pojazdach (głównie ciężarowych) łączy się 2 akumulatory 12V szeregowo dla uzyskania 24V. Instalacje aut hybrydowych i elektrycznych pracują na innych napięciach, ale to już temat na oddzielny materiał.

Prąd rozruchu: to parametr wyrażony w amperach, określający maksymalne możliwości akumulatora w trakcie referencyjnego testu. Wyższy prąd rozruchowy niż jest rekomendowany przez producenta samochodu jest dopuszczalny, natomiast dobór akumulatora o niższym prądzie rozruchowym, niż jest rekomendowany przez producenta samochodu wiąże się z skróceniem czasu żywotności baterii oraz może powodować problemy z rozruchem silnika w okresie zimowym i podczas większych mrozów. Wyższy prąd rozruchowy zapewnia użytkownikom pojazdów komfort w postaci pewnej nadwyżki energii.

Uwaga! Zazwyczaj prąd jest podawany według normy EN, ale czasami zdarza się też DIN. Należy porównywać wyłącznie parametry podane według tej samej normy.

Pojemność: jest wyrażona w Ah (amperogodzinach) i określa ile ładunku można pobrać z akumulatora zanim dojdzie do jego całkowitego rozładowania. Przy doborze pojemności akumulatora należy zawsze sugerować się rekomendacją producenta pojazdu. Duży zapas pojemności jest zalecany dla dużej liczby dodatkowych odbiorników elektrycznych. Może się oczywiście zdarzyć, że akumulator ze zbyt dużą pojemnością nie będzie prawidłowo doładowywany.

Zwykły, obsługowy: coraz rzadziej spotykany (praktycznie nie występuje już w samochodach), wymaga okresowego sprawdzania i uzupełniania poziomu elektrolitu. Takie baterie wykonane są w oparciu o technologię antymonową lub nisko antymonową, dziś przeważnie stosowaną w akumulatorach służących do stacjonarnego magazynowania energii.

Zwykły, bezobsługowy: najpopularniejszy typ akumulatora. Jak sama nazwa wskazuje nie wymaga kontroli poziomu elektrolitu. Gazy powstające podczas ładowania są odprowadzane labiryntami do odpowietrzników, co zapobiega wyparowaniu wody poprzez schłodzenie i skroplenie tej pary, tak by powróciła do cel akumulatora a także w jakimś stopniu minimalizuje ryzyko oblania się elektrolitem. Większość tego typu akumulatorów jest wykonana w tzw. technologii wapniowej (CaCa).

Bezobsługowe typu EFB: są przystosowane do częstych rozruchów. Skrót oznacza Enhanced Flooded Battery. Idealnie nadają się do samochodów wyposażonych w system Start-Stop, który ze względów ekologicznych wyłącza i włącza silnik podczas jazdy. W przeciwieństwie do tańszych typów akumulatorów wymienionych wcześniej, na powierzchni płyt dodatnich mają podkład z wełny poliestrowej, który zapewnia lepszą stabilizację materiału aktywnego płyt a tym samym zwiększenie wytrzymałości.

Bezobsługowe AGM: są przystosowane do pracy w samochodach z systemem Start-Stop oraz z odzyskiem energii. W celach tych akumulatorów znajduje się włókno szklane, które jest nasączone elektrolitem. Taka budowa sprzyja pracy cyklicznej i sprawia, że jest on odporny na wielokrotne ładowanie i rozładowywanie.

Akumulatory specjalistyczne: hermetyczne, żelowe itp. przystosowane do montażu w pojazdach wyprawowych, campingowych, specjalistycznych a także w takich, w których są montowane w kabinie kierowcy.

Prosząc ekspertów o komentarz i odpowiedzi udostępniliśmy wszystkim ten sam zestaw pytań i podstawowe informacje techniczne jako bazę do wypowiedzi. Tam gdzie były one wystarczające eksperci pozostawili je bez zmian a tam gdzie uznali za stosowne – zmodyfikowali lub znacznie rozszerzyli temat.

Czy warto dopłacić za akumulator o wyższym prądzie rozruchowym?

Nie warto, ponieważ nadwyżka nie zostanie wykorzystana. Wartość podana na akumulatorze, to wartość maksymalna, którą może pobrać odbiornik, np. rozrusznik. Przesadny nadmiar to zatem tylko zapas. Jeśli wykracza ponad parametry wspomnianego rozrusznika, nie zostanie nigdy wykorzystany. Wartość prądu rozruchowego akumulatora nie może być natomiast niższa niż wymaga tego producent samochodu. Niemniej jednak wraz ze starzeniem się akumulatora rośnie jego opór wewnętrzny, czyli tym samym maleje prąd rozruchowy. Tak więc akumulator o wyższym prądzie rozruchowym powinien zapewnić dłużej minimalną wartość prądu rozruchowego potrzebnego w danym pojeździe.

Czy warto polecać akumulatory o wyższej pojemności?

Tak, ale różnica nie powinna być większa niż 10%. Minimum określone w katalogu ma zastosowanie do podstawowej wersji wyposażenia. Jeśli samochód ma na pokładzie dodatkowe odbiorniki prądu (choćby rozbudowany zestaw audio, lub dodatkowe oświetlenie) nadwyżka pojemności może się przydać. Oczywiście nie należy przesadzać. Wyższa pojemność, to wyższe zapotrzebowanie na ładowanie. A zatem alternator musi mieć parametry, które pozwolą w pełni naładować akumulator. Lepiej mieć dobrze dopasowany akumulator w pełni naładowany niż taki o przesadnie dużej pojemności, ale ciągle niedoładowany.

Czy do samochodu z systemem start-stop mogę założyć zwykły akumulator?

Tak, można tak zrobić, ale będzie on służył znacznie krócej niż akumulator EFB lub AGM. Takie praktyki są powszechnie stosowane przez handlarzy samochodów. A zatem – przy okazji – ostrzegamy: dobieramy akumulator na podstawie katalogu a nie tego co było pod maską, ponieważ nie zawsze stary akumulator był dobrze dopasowany.

Czy do samochodu z odzyskiem energii mogę założyć zwykły akumulator?

Taki akumulator zadziała, ale będzie służył znacznie krócej niż akumulator AGM. Należy przyjąć, że system odzysku energii jest bardzo dużym obciążeniem dla akumulatora, jeszcze większym niż start-stop, stąd właśnie pojawia się potrzeba montażu najbardziej wytrzymałych akumulatorów AGM.

Jaki akumulator kupić do hybrydy?

Mamy tu na myśli akumulatory rozruchowe, czyli te małe, tradycyjne. Przed nimi nie stawia się jakichś wyśrubowanych wymagań. O ile instrukcja obsługi samochodu nie stanowi inaczej wystarczy zatem nowoczesny akumulator EFB lub AGM.

Czy warto zamontować akumulator EFB do zwykłego auta?

Jak najbardziej. Pod względem cenowym to poziom pośredni pomiędzy tanim akumulatorem zwykłym i drogim AGM. Akumulator EFB będzie bardziej żywotny od zwykłego. Dłużej utrzyma nominalne parametry. Polecamy je do intensywnej eksploatacji oraz do stref chłodnego klimatu.

Czy warto zamontować akumulator AGM do zwykłego auta?

Oczywiście można to zrobić, ale w wielu wypadkach będzie to niepotrzebny wydatek. To tak jak gdyby ktoś szedł nad Morskie Oko z pełnym wyposażeniem alpinistycznym. Nie zaszkodzi, ale też wydaje się zbędną inwestycją.

Czy warto dopłacić za akumulator o wyższym prądzie rozruchowym?

Nie warto, ponieważ nadwyżka nie zostanie wykorzystana. Wartość podana na akumulatorze, to wartość maksymalna, którą może pobrać odbiornik, np. rozrusznik. Przesadny nadmiar to zatem tylko zapas. Jeśli wykracza ponad parametry wspomnianego rozrusznika, nie zostanie nigdy wykorzystany. Wartość prądu rozruchowego akumulatora nie może być natomiast niższa niż wymaga tego producent samochodu. Trzeba jednak podkreślić, że są wyjątki od tej reguły. W okresie dużych przymrozków (w Polsce coraz rzadziej) gdy tworzy się tzw. bilans ujemny (moc akumulatora spada a zapotrzebowanie na prąd ze strony rozrusznika proporcjonalnie wzrasta), każdy zapas CCA jest nie rzadko na wagę złota.

Czy warto polecać akumulatory o wyższej pojemności?

Tak, ale różnica nie powinna być większa niż 10%. Minimum określone w katalogu ma zastosowanie do podstawowej wersji wyposażenia. Jeśli samochód ma na pokładzie dodatkowe odbiorniki prądu (choćby rozbudowany zestaw audio, lub dodatkowe oświetlenie) nadwyżka pojemności może się przydać. Oczywiście nie należy przesadzać. Wyższa pojemność, to wyższe zapotrzebowanie na ładowanie. A zatem alternator musi mieć parametry, które pozwolą w pełni naładować akumulator. Lepiej mieć dobrze dopasowany akumulator w pełni naładowany niż taki o przesadnie dużej pojemności, ale ciągle niedoładowany. Ewentualnie należy pamiętać o systematycznym doładowaniu większego od nominału, akumulatora.

Czy do samochodu z systemem start-stop mogę założyć zwykły akumulator?

Takie praktyki są powszechnie stosowane przez handlarzy samochodów. A zatem – przy okazji – ostrzegamy: dobieramy akumulator na podstawie katalogu a nie tego co było pod maską, ponieważ nie zawsze stary akumulator był dobrze dopasowany.

W skrajnej sytuacji nawet nowy akumulator ale wykonany w technologii tradycyjnej w przypadku Start-Stop, może zostać potraktowany przez BMS w samochodu, jako akumulator zużyty i spowodować brak możliwości uruchomienia samochodu zaraz po wymianie.

Generalnie o ile z zewnątrz akumulatory dedykowane Start-Stop (AGM i EFB) wyglądają bardzo podobnie do konwencjonalnych akumulatorów samochodowych, o tyle technologia wewnątrz jest zupełnie inna. Nawet podstawowe pojazdy Start-Stop wymagają dwukrotnie większej trwałości niż najlepszy akumulator klasy premium. Większe samochody z systemem Start-Stop i te z rekuperacją wymagają większej akceptacji ładunku i trzykrotnie większej wytrzymałości. Jeśli pojazd jest wyposażony w system start-stop, wymaga akumulatora start-stop (EFB lub AGM), a jeśli nie ma systemu start-stop, zwykle używany jest standardowy akumulator SLI.

Czy do samochodu z odzyskiem energii mogę założyć zwykły akumulator?

Taki akumulator zadziała, ale będzie służył znacznie krócej niż akumulator AGM czy EFB. Należy przyjąć, że system odzysku energii jest bardzo dużym obciążeniem dla akumulatora, jeszcze większym niż start-stop, stąd właśnie pojawia się potrzeba montażu najbardziej wytrzymałych akumulatorów AGM lub EFB (w przypadku rozwiązań firmy Exide i konkretnych aplikacji).

Jaki akumulator kupić do hybrydy?

To nie może być przypadkowy wybór. Należy zawsze stosować akumulator będący pod względem parametrów elektrycznych (akceptowalne sa tylko drobne odchyłki, zawsze w ramach tych samych rozmiarów) i technologii wykonania (Tradycyjny, AGM, EFB a nawet czasami Li-Ion) identyczny co oryginalny.

Czy warto zamontować akumulator EFB do zwykłego auta?

Jak najbardziej. Pod względem cenowym to poziom pośredni pomiędzy tanim akumulatorem zwykłym i drogim AGM. Akumulator EFB będzie bardziej żywotny od zwykłego. Dłużej utrzyma nominalne parametry. Polecamy je do intensywnej eksploatacji oraz do stref chłodnego klimatu.

Czy warto zamontować akumulator AGM do zwykłego auta?

Oczywiście można to zrobić, ale w wielu wypadkach będzie to niepotrzebny wydatek. To tak jak gdyby ktoś szedł nad morskie oko z pełnym wyposażeniem alpinistycznym. Uwaga! W przypadku takiego montażu istnieje ryzyko szybszego zużycia akumulatora AGM niż tradycyjnego lub EFB jeśli będzie narażony na pracę w wysokiej temperaturze (montaż pod maską w bliskim otoczeniu silnika itp.). Wynika to z większej wrażliwości tej technologii na wysokie temperatury (60 stopni C to akceptowalna granica, wszystko powyżej tylko w bardzo ograniczonym czasie pracy).

Krzysztof Najder, Exide radzi:

1. Pojazdy bez systemu Start-Stop, które wykorzystują standardowe zalane akumulatory, można zmodernizować, wymieniając standardowy zalany akumulator na EFB.
2. W autach z systemem start-stop zawsze należy wymieniać AGM na AGM i EFB na EFB. Stosowanie tych akumulatorów zamiennie to błąd.

Ważniejsze z technicznego punktu jest to, że EFB to akumulator zalany, podczas gdy AGM jest akumulatorem regulowanym zaworem (VRLA). Dwie różne technologie mają różne zachowanie napięcia i powinny być ładowane z różnymi parametrami. Również w EFB wewnątrz znajduje się płynny elektrolit. W AGM elektrolit jest absorbowany w separatorze.

Wymiana baterii na niewłaściwą technologię może prowadzić do:

• Dezaktywacji systemu Start-Stop, co prowadzi do wyższych emisji, większego zużycia paliwa i wyższych kosztów.
• Nieprawidłowego określenia stanu naładowania akumulatora, co może prowadzić do przeszacowania lub niedoszacowania poziomu naładowania akumulatora.
• Przeszacowanie stanu naładowania może prowadzić do nagłej utraty funkcjonalności, w tym braku możliwości uruchomienia, a także zmniejszenia wydajności i żywotności akumulatora.
• Niedoszacowanie stanu naładowania może prowadzić do nieefektywnego zarządzania zasilaniem i niepotrzebnej dezaktywacji funkcji Start-Stop i innych.
• Nieprawidłowe zarządzanie ładowaniem, które może prowadzić do skrócenia żywotności akumulatora i wpływać na jego bezpieczeństwo.
• Akumulatory AGM i EFB zapewniają różny poziom bezpieczeństwa pasażerów w razie zderzenia, w zależności od lokalizacji akumulatora.

Kilku producentów OEM trzyma się jednej technologii akumulatora, EFB lub AGM, i w związku z tym skonfigurowało zarządzanie akumulatorami w pojazdach i instalację dla tego konkretnego typu akumulatora. Inni producenci OEM stosują obie technologie i programują każdy pojazd zgodnie z używaną technologią. Generalnie istnieje kilka potencjalnych zagrożeń i awarii, które mogą wystąpić w wyniku korzystania z innej technologii niż pojazd jest skonfigurowany, dlatego zdecydowanie zaleca się wymianę akumulatora na tę samą technologię (tj. EFB na EFB i AGM na AGM).

Czy warto dopłacić za akumulator o wyższym prądzie rozruchowym?

Akumulator o wyższym prądzie rozruchowym niż rekomendowany przez producenta pojazdu, daje większy komfort użytkowania, który szczególnie ważny jest zimą, przy niższych temperaturach i tzw. zimnym rozruchu. Jednym ze znaków rozpoznawczych akumulatorów sygnowanych logo Jenox jest właśnie wyższy prąd rozruchowy, który może wydłużyć czas eksploatacji akumulatora i gwarantuje jego efektywne działanie w niskich temperaturach.

Czy warto polecać akumulatory o wyższej pojemności?

Minimum określone w katalogu ma zastosowanie do podstawowej wersji wyposażenia. Jeśli samochód ma na pokładzie dodatkowe odbiorniki prądu (choćby rozbudowany zestaw audio, lub dodatkowe oświetlenie) nadwyżka pojemności może się przydać. By trafnie dopasować typ akumulatora do danego modelu pojazdu warto skorzystać z katalogu producenta lub dedykowanych wyszukiwarek, takich jak na stronie firmy Jenox Akumulatory. Wystarczą 4 parametry auta by dopasować akumulator. Jeśli wyszukiwarka wskazuje więcej niż jedną serię, wtedy przy wyborze należy uwzględnić dodatkowe wyposażenie pojazdu.

Czy do samochodu z systemem start-stop mogę założyć zwykły akumulator?

Jako producent akumulatorów zdecydowanie nie rekomendujemy takich rozwiązań, choć o ile system nadzoru akumulatora i elektroniki samochodu (BSM) na to pozwoli, można tak zrobić. Trzeba jednak wyraźnie zaznaczyć, że taki akumulator będzie służył znacznie krócej niż akumulator EFB lub AGM. Takie „doraźne rozwiązania” są powszechnie stosowane przez handlarzy samochodów. A zatem – przy okazji – ostrzegamy: dobieramy akumulator na podstawie katalogu, a nie tego, co było pod maską, ponieważ nie zawsze stary akumulator był dobrze dopasowany.

Czy do samochodu z odzyskiem energii mogę założyć zwykły akumulator?

Jenox Akumulatory, jako firma z przeszło 30 letnim doświadczeniem w wytwarzaniu samochodowych baterii zawsze zaleca stosowanie rozwiązań dedykowanych do konkretnych typów pojazdów. Zwykły akumulator pewnie zadziała w takim pojeździe, o ile system nadzoru akumulatora i elektroniki samochodu (BSM) na to pozwoli. My jednak tego nie rekomendujemy, gdyż źle dobrany akumulator będzie służył znacznie krócej. Takie „doraźne rozwiązanie” jest nie ekologiczne i nie profesjonalne. Należy pamiętać, że system odzysku energii jest bardzo dużym obciążeniem dla akumulatora, jeszcze większym niż start-stop, stąd właśnie pojawia się potrzeba montażu najbardziej wytrzymałych akumulatorów typu AGM.

Jaki akumulator kupić do hybrydy?

Tu zawsze warto trzymać się zaleceń producenta samochodu. W przypadku akumulatorów rozruchowych w hybrydach, nie stawia się przed nimi bardzo wyśrubowanych wymagań. O ile instrukcja obsługi samochodu nie stanowi inaczej wystarczy nowoczesny akumulator EFB o odpowiedniej pojemności i prądzie rozruchowym.

Czy warto zamontować akumulator EFB do zwykłego auta?

Oczywiście można to zrobić, uwzględniając jednak. parametry pojazdu. Pod względem cenowym to poziom pośredni pomiędzy tanim akumulatorem zwykłym i drogim AGM. Za taką decyzją przemawia chociażby argument, że akumulator EFB będzie bardziej żywotny od zwykłego. Dłużej utrzyma też nominalne parametry. Powinni to wziąć pod uwagę szczególnie kierowcy intensywniej eksploatujący swoje pojazdy, posiadający w autach dużo odbiorników prądu, a także osoby mieszkające w strefie chłodniejszego klimatu.

Czy warto zamontować akumulator AGM do zwykłego auta?

Pamiętajmy, że punktem odniesienia są dla nas zawsze rekomendacje producenta samochodu. Trzymajmy się więc dedykowanych rozwiązań. Warto też zaznaczyć, że akumulatory typu AGM są zdecydowanie droższe i takie rozwiązanie nie ma ekonomicznego uzasadnienia. Jeżeli mamy jakieś wątpliwości, to skorzystajmy z porad eksperta, albo narzędzi takich jak wyszukiwarka akumulatorów. Taką znajdziemy chociażby na stronie Jenox Akumulatory.